انواع اوراق قضائی

اوراق قضائی

اوراق قضائی جزئی از محتویات پرونده را تشکیل می دهند.مهمترین اوراق قضائی عبارتند از :

•   دادخواست
•   اظهار نامه
•   اخطاریه
•    احضاریه
•   جلب
•   دادنامه
•   اجرائیه
•  واخواست

برگه دادخواست

برگ قضائی و چاپی مخصوصی است که از طرف وزارت دادگستری تهیه و در اختیار عموم قرار می گیرد که باید به زبان فارسی و حاوی مشخصات کامل اصحاب دعوی و وکلای آنان باشد. آدرس طرفین باید به طور صحیح و کامل در دادخواست نوشته شود تا امکان سهولت ابلاغ فراهم گردد .
در دعاوی حقوقی، خواهان دعوی خود را در برگه دادخواست مطرح می کند که پس از تکمیل این برگ، توسط مدیر دفتر کل میزان تمبر ابطالی با توجه به خواسته خواهان تعیین و پس از ابطال تمبر توسط قسمت ثبت دادخواست ثبت و به دفتر معاونت جهت ارجاع به شعبه مربوطه ارسال می گردد . بعد از مشخص شدن شعبه رسیدگی کننده دادخواست به اتاق رایانه جهت ثبت شماره برده می شود.
بعد از این مراحل دادخواست به شعبه تعیین شده ارسال می گردد. دفتر شعبه پس از وصول دادخواست آنرا در دفتر ثبت عرایض ثبت می کند .
شماره ثبت شده را در دفتر عرایض که همان شماره پرونده است به خواهان می دهند در
مراجعه های بعدی خواهان فتوکپی اسناد و دلایل خود را بعد از مطابقت آن با اصل اسناد گواهی شده و ابطال تمبر برای کلیه برگه ها، پیوست دادخواست مذکور می نماید . برگه دادخواست و کلیه برگهای پیوست آن در صورتی که خوانده یکنفر باشد در دو نسخه و درصورت تعداد خوانده به تعداد خواندگان به علاوه یک نسخه دیگر تقدیم دادگاه می شود.

فرق میان درخواست و دادخواست

درخواست به معنای تقاضا و عریضه است که ممکن است شفاهی و یا مکتوب باشد و با آن حقی مطالبه می شود .
هر گاه درخواست به شکل خاصی در برگ دادخواست نوشته و تقدیم شود به آن دادخواست
می گویند . اصولاً دادخواست وسیله رسمی احقاق حق است که به مراجع قضائی تقدیم و توسط مراجع رسیدگی می شود .

برگه اظهار  نامه 

اظهار نامه اوراقی است که هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست حق خود را به وسیله آن از دیگری مطالبه نماید به شرط اینکه موعد مطالبه رسیده باشد . اظهار نامه مانند دادخواست به صورت اوراق چاپی مخصوص در اختیار مردم گذاشته می شود تا هر کس بتواند اظهاراتی که راجع به معاملات و تعهدات خود به دیگری دارد به طور رسمی به وی ابلاغ نماید . اظهار نامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ها ابلاغ می گردید، که جدیداً توسط اداره پست انجام می شود .

برگه اخطاریه

دعوتنامه ای است که به وسیله آن طرفین پرونده یا گواهان یا سایر اشخاصی که حضور آنها در دادگاه‌ها مهم است در دعاوی حقوقی ( مدنی ) به مراجع قضایی فراخوانده می‌شوند .
برای سهـولت کار برگ اخطاریه به صورت چاپی تهیه و در مرجع قضایی مورد استفاده قرار می گیرد که شامل نام اخطارشونده، نام پدر، شهرت، پیشه و اقامتگاه اخطار شونده، محل حضور، وقت حضور، علت حضور و …  می باشد و توسط مامور ابلاغ، به طرفین دعوا ابلاغ می گردد .

برگه احضار نامه یا احضاریه

ورقه ای رسمی است که در آن قاضی به حضور کسی ، اعم از متهم یا مطلع ، یا گواه به دادگاه و مراجع قضایی امر کرده باشد در صورتی که در احضاریه قید شده باشد که نتیجه عدم حضور جلب خواهد بود چنانچه احضار شونده در مدت مقرّر خود را به مرجع قضائی ( احضار کننده ) معرفی نکند جلب خواهد شد .
احضارنامه در دو نسخه فرستاده می شود، یک نسخه را متهم گرفته و نسخه دیگر را امضاء کرده به مأمور احضار رد می کند .
ماده ۸۶ قانون آئین دادرسی کیفری احضار شاهد از طرف قاضی را جایز دانسته است ـ اشخاصی که حضور پیدا نکرده و گواهی عدم حضور هم نفرستاده باشند به دستور قاضی جلب می شوند .
در سر برگ احضاریه کلاسه پرونده بایستی قید شود تا در موقع پیوست نمودن آن به پرونده معلوم شود که مربوط به کدام پرونده است  .
اگر در امور جزایی ابلاغ احضاریه به واسطه معلوم نبودن محل اقامت ممکن نشود و به طرق دیگری هم ممکن نگردد با تعیین وقت رسیدگی، متهم یک نوبت به وسیله یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی احضار می شود . تاریخ نشر آگهی تا روز دادرسی کمتر از یک ماه نباید باشد .

برگ جلب

جلب متهم به موجب برگ جلب به عمل می آید و باید به متهم ابلاغ شود . برگ جلب توسط مقام قضایی صادر کننده دستور جلب امضاء می شود .

برگه داد نامه

منظور از دادنامه فرم مخصوصی است که قوه قضائیه آن را دراختیار محاکم قرار می دهد و احکام دادگاهها یا قرار برروی آن تایپ شده و به امضاء دادرس می رسد .

برگه اجرائیه

برگ اجرائیه نوع دیگری از برگ دادخواست می باشد که درآن نام،  نام خانوادگی و محل اقامت محکوم له و محکوم علیه، مشخصات حکم و موضوع آن و اینکه پرداخت اجراء بعهده محکوم علیه می باشد نوشته شده و به امضاء رئیس دادگاه و مدیر دفتر رسیده و به مهر دادگاه مهمور و برای ابلاغ فرستاده می شود .
برگهای اجرائیه به تعداد محکوم علیهم به علاوه دو نسخه صادر می شود .
یک نسخه آن در پرونده دعوی و نسخه دیگر پس از ابلاغ به محکوم علیه در پرونده ‌اجرائی بایگانی و یک نسخه نیز در موقع ابلاغ به متهم ابلاغ می شود .

در اجرای احکام مدنی رعایت نکات زیر ضروری است

هیچ حکمی از احکام دادگاههای دادگستری به موقع اجراء گذارده نمی شود مگر اینکه قطعی شده و یا قرار اجرای موقت آن صادر شده باشد . احکام دادگاههای دادگستری وقتی اجراء می گردند که به محکوم علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ شده و محکوم له یا نماینده و یا قائم مقام قانونی او کتباً این تقاضا را از دادگاه نماید .
صدور اجرائیه با دادگاه نخستین است ، حکمی که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نمی باشد .

برگه واخواست

نوع دیگری از برگ دادخواست ، واخواست هست .
اگر متعهد سفته در سر رسید از پرداخت مبلغ مندرج در آن امتناع کند دارنده سفته مخیر است به موجب نوشته ای که واخواست یا اعتراض عدم تادیه نامیده می شود به مدت ۱۰ روز از تاریخ وعده سفته اعتراض خود را به عمل آورد .
برگ واخواست ورقه چاپی رسمی بوده و تمبر قانونی به آن الصاق و ابطال می گردد .