اگر به دادسرا یا دادگاه رفتید

آیا در بین فامیل، دوستان و آشنایان خود کسی را می‌شناسید که در ارتباط با دیگران موفق‌تر عمل کند؟منظور کسی است که در اصطلاح از روابط عمومی بالایی برخوردار است.معمولاً چنین فردی با شناخت نقاط ضعف طرف مقابل و برجسته کردن آنها او را مجذوب کلام و رفتارش می‌نماید یا اینکه با وارونه نشان دادن نقاط ضعف مصاحب خود نوعی حس اعتماد به نفس و خودبزرگ‌بینی را در او تقویت کرده و از این طریق به مقصود خود نائل می‌گردد. استفاده صحیح از کلمات و رفتار بجا و منطقی از خصوصیات عمده این افراد به شمار می‌رود.اهمیت این موضوع تا به آنجاست که وقتی قصد داریم به یک اداره یا سازمان دولتی یا خصوصی مراجعه کنیم، از چنین شخصی می‌خواهیم که ما را همراهی کند تا از این طریق بتوانیم کارهایمان را در آن اداره سریع‌تر به انجام برسانیم. حتی در این زمینه کتاب‌ها و مقالات بسیاری منتشر شده تا همه بتوانند به بهره‌برداری از دستور‌العمل‌های آنها در ارتباط با اطرافیان خود موفق‌تر عمل کنند.البته به دلیل وجود تفاوت‌های اخلاقی و رفتاری بین اشخاص،همگی نمی‌توانند در این مورد به یک صورت عمل نمایند اما رعایت برخی از نکات توسط ارباب رجوع در مراجعه به نهادهای دولتی،موجب می‌شود که حداقل سیر اداری پرونده‌های آنها دچار تأخیر یا توقف نگردد.لذا بنا داریم تا به برخی از موارد در مراجعه به دادسراها یا دادگاه‌ها اشاره کنیم که عمل به آنها می‌تواند بر سرعت انجام امور مراجعین تأثیر مثبت بگذارد.

• ۱- سعی نمایید از هر اطاقی بعنوان اطلاعات استفاده نکنید. این کار ممکن است موجب زحمت کارمندان شود و آنگاه با این جمله روبرو شوید: «اینجا اطلاعات نیست» .بنابراین به محل اطلاعات رجوع کنید و اگر چنین جایی وجود نداشت، به دفتر کل مراجعه کنید.
• ۲- با کارمندان پرخاش و تندی نکنید. آنها هم از میان شما و همچون شما شهروند این جامعه هستند و دست تقدیر آنها را آنجا نشانده است و البته وظیفه دارند که به شما خدمت کنند. در صورت مواجه شدن یا خستگی بیش از حد کارمند، کمی تأمل کنید. به اندازه‌ای که از مشغله‌های دیگر رهایی یابد و آماده پذیرش شما شود.
• ۳- از کارمندان فقط در حیطه توانایی‌هایش انتظار انجام کار داشته باشید.توقع از کارمند برای انجام کاری خارج از مسؤلیتش ممکن است موجب توقف سیر اداری پرونده شما گردد.
• ۴- به اعتبار احترام قاضی در مسند قضاوت بدون اجازه وارد اتاق نشوید.صحبت‌های طرف دیگر دعوا را قطع نکنید و بدون اجازه قاضی صحبت نکنید.وقتی که اجازه صحبت یافتید،در محضر قانون و حتی در جاهای دیگر سعی کنید به طرف دعوا جسارت نکنید.تنها ادعا یا دفاع خود را مطرح کنید.
• ۵- سعی نمایید درب اتاق قاضی را نیمه باز نگهدارید و از شکاف درب به داخل اتاق نگاه نکنید.در کنار درب اتاق قاضی ازدحام نکنید.این کار موجب می‌شود قاضی تمرکزش را از دست بدهد و برای قضاوت بی‌طرفانه دچار زحمت گردد.
• ۶- با علامت و اشاره چشم یا سر منشی دادگاه یا دادسرا را به بیرون فرا نخوانید. این عمل قاضی را به شدت ناراحت می‌کند و حق هم دارد.
• ۷- هرگز به دنبال شناسایی اقوام و بستگان قاضی نباشید تا از آن طریق حرف خود را به گوش قاضی برسانید.چرا که این کار باعث زحمت شما و بستگان قاضی خواهد شد.
• ۸- به رجزخوانی‌های طرف دیگر دعوا توجه نکنید. رجزخوانی یکی از آیین‌نامه‌های جنگ برای مرغوب کردن حریف مقابل است.اختلاف بین شما و طرف دیگر در واقع نوعی جنگ است اما جنگی غیرمشابه با جنگ‌های متداول.
• ۹- از مراجعه به قاضی یا کارمند داخل سالن و سؤال در مورد پرونده‌تان خودداری کنید.این عمل باعث سوءتفاهم خواهد شد.هرگاه قاضی یا کارمند به اتاق خود برگشت، به نحوی که بیان شد با اجازه وارد اتاق شوید.
• ۱۰- بدانید هر اقدام قاضی مبنا و دلیل قانونی دارد و او چنین فرصتی ندارد که آیین قضاوت خود را برای شما بازگو کند.در این مورد می‌توانید با وکیل یا مشاور حقوقی خود مشورت کنید.
• ۱۱- پای صحبت کسانی منشینید که برای شما فلسفه بافی کرده یا از رفتار،برخورد و نحوه کار قاضی با شما صحبت کنند.چرا که این کار باعث می‌شود در ذهن شما یک پیش‌زمینه منفی نسبت به کار قاضی به وجود بیاید و این اولین گام شکست شماست.
• ۱۲- در نظر داشته باشید که هر چند قاضی بسیار صبور است اما ممکن است قبل از حضور شما صحنه‌ای یا برخوردی او را ناراحت و عصبانی کرده باشد.اگر با چنین حالتی روبرو شدید، مدتی سکوت کنید یا از او بخواهید در فرصتی دیگر به نزد او بروید.قاضی هم یک انسان است و ممکن است بعضی از صحنه‌ها در طول روز او را ناراحت کند.
• ۱۳- مبادا این گونه کار کنید یا نتیجه بگیرید که رجزخوانی‌های طرف مقابل از نظر قاضی صحت دارد.این نتیجه‌گیری فقط یک خطای ذهنی است و شما را از دفاع هوشمندانه غافل می‌کند.
• ۱۴- تلفن همراه خود را در اتاق قاضی یا کارمند اداری خاموش نگه دارید.اگر فراموش کردید این کار را انجام دهید و همراه شما زنگ زد،بهترین کار آن است که به طور موقت آن را خاموش کنید. سعی کنید در حضور قاضی با تلفن همراه خود صحبت نکنید تا احترام مسند قضاوت حفظ شود.
• ۱۵- تا حد امکان سلام یا پیغام کسی را به قاضی نرسانید.چنانچه به قاضی وانمود کنید که با مسؤولی ارتباط دارید،به طور قطع در ذهن او بازتاب منفی ایجاد خواهد شد ولو این که شما آن را احساس نکنید.
• ۱۶- رفتن به آنجا را «عیب» ندانید. مراجعه به نزد قاضی یا برای گرفتن حق است یا دفاع از خود یا برای شهادت دادن. هر یک از این سه مورد نه تنها ناپسند نیست، بلکه امری قابل ستایش نیز می‌باشد. در واقع در این فرآیند، تنها کسی باید شرمنده باشد که جرمی مرتکب شده باشد.
• ۱۷- ممکن است مراجعه شما برای پاسخگویی به ادعایی باشد که علیه شما مطرح شده است.پر واضع است که قاضی بلافاصله بعد از طرح ادعا بر علیه شما مؤاخذه‌تان نخواهد کرد بلکه از طرف مقابل خواهد خواست برای ادعای خود، دلیل و مدرک ارائه دهد. سپس آن را با شما مطرح خواهد کرد و پاسخ شما را خواهد شنیدـ به رجز‌خوانی‌های طرف دیگر دعوا توجه نکنید. هر اقدام قاضی مبنا و دلیل قانونی دارد و او چنین فرصتی ندارد که آیین قضاوت خود را برای شما بازگو کند. در حضور قاضی با تلفن همراه خود صحبت نکنید تا احترام مسند قضاوت حفظ شود.
• ۱۸- چنانچه این مراجعه شما برای بیان شهادت و گواهی باشد، قاضی حسب مورد بدون حضور دو طرف اختلاف، اظهارات شما را خواهد شنید و شما نیز می‌توانید بدون واهمه از حضور آنها واقعیت را بیان نمایید. همواره این فرمایش مولای متقیان علی (ع) را به خاطر داشته باشید که می‌فرمایند:«همیشه حقیقت را بر زبان آورید حتی اگر به زیان خود شما باشد».
• ۱۹- برای رساندن نامه خود به دست قاضی ضرورتی به مراجعه نزد مقام مافوق وجود ندارد چرا که آن مقام،کار خارق‌العاده‌ای انجام نخواهد داد بلکه از قاضی خواهد خواست طبق مقررات عمل کند.
• ۲۰- به خاطر داشته باشید ادای سوگند ضوابط و مقررات خاصی ندارد.به عبارت دیگر اگر فردی به جان خود و خویشاوندان خود قسم بخورد،قاضی به او بیشتر توجه نخواهد کرد.بدیهی است اگر تحت شرایطی قاضی «مورد» را شایسته قسم دید، از فرد موردنظر خواهد خواست سوگند یاد کند.
• ۲۱- در نظر داشته باشید که قاضی برای رسیدگی به پرونده فقط از دستورات قانون تبعیت می‌کند. بنابراین آنچه را که قانون به او اجازه داده، انجام می‌دهد. پس طبعاً نمی‌تواند هر آنچه را که از او درخواست می‌ِشود، اجابت کند.
• ۲۲- ممکن است در سالن انتظار به فرد یا افرادی برخورد نمایید که به جای راهنمایی قانونی، وانمود کنند می‌توانند از راههای مختلف مشکل شما را حل کنند. به آنها اعتماد نکنید چرا که آنان افرادی هستند که تنها به منافع خود می‌اندیشند.
• ۲۳-در سالن انتظار با دیگران درد دل نکنید. ممکن است دیگری از اطلاعاتی که از طریق شما به دست می‌آورد، خدای نکرده سوءاستفاده نماید.
• ۲۴- ممکن است نتیجه رسیدگی به پرونده بین شما و طرف مقابل، به ضرر شما باشد. بحث و جدل در این مورد بی‌فایده خواهد بود. ضمن آنکه دو طرف دعوا قانون حق دارند به حکم قاضی اعتراض کنند. در این مورد آنان می‌توانید با وکیل یا مشاور حقوقی خود مشورت نمایید. چنانچه خوانندگان گرامی در این خصوص نیازمند مشاوره باشند، می‌توانند از خدمات مشاورین حقوقی مجله استفاده نمایند.
• ۲۵- اگر به حق خود رسیدید،نیازی به تقدیر از قاضی نیست زیرا احقاق حق وظیفه یک قاضی است و همین که حق مظلوم را باز پس گیرد،بهترین هدیه برای اوست.
• ۲۶- ممکن است پس از صحبت با قاضی احساس نمایید فرصت بیان تمام حرف‌های خود را پیدا نکرده‌اید.در این صورت،جای نگرانی نیست. می‌توانید مطالب خود را بعداً در نامه‌ای نوشته، پس از امضا به قاضی تسلیم کنید. او قطعاً در همان لحظه یا در فرصت مناسبی آن را خواهد خواند و به مطالب مکتوب شما توجه خواهد کرد.
• ۲۷- ممکن است قاضی پرونده را به طور تصادفی در همان محل اقامت شما سکونت داشته باشد یا اینکه در همان درسه یا دانشگاه سابق شما تحصیل می‌کرده است. پر واضح است که در اینگونه موارد،خطاب کردن او به اسم کوچک در محل کارش پسندیده نخواهد بود.این امر در مورد کارمندان دادسرا یا دادگاه نیز صدق می‌کند. شاید درخواست مراجعه‌کننده از وی برای رثق و فتق امور قضایی به دلیل سابقه آشنایی قبلی،چندان خوشایند او نباشد.
• ۲۸- حتماً شماره پرونده خود را همراه ببرید و اگر برای اولین بار به دادگاه یا دادسرا می‌روید،شماره پرونده خود را بگیرید تا در مراجعات بعدی همراهتان باشد.
• زیرا بدون ارائه شماره، پیدا کردن پرونده شما غیرممکن یا بسیار مشکل خواهد بود.
• ۲۹- از تصمیمات قاضی هر چند به ضرر شما باشد، تفسیر منفی نکنید.از این طریق می‌توانید به او کمک کنید تا با آرامش بیشتر و به دور از دغدغه‌های فکری به اعتراضتان رسیدگی نماید.
• ۳۰- شایسته خواهد بود که تقاضا و درخواست خود را تنها در زمانی که با قاضی جلسه‌ای دارید،مطرح نمایید و بالعکس،در مواقع دیگر درخواست خود را به صورت کتبی به دفتر قاضی تسلیم نمایید.
• ۳۱-اگر سیر رسیدگی به پرونده‌های شما طولانی شد،در نظر داشته باشید که در بسیاری از موارد،رسیدگی‌های طولانی به علت عدم دریافت پاسخ نامه‌هایی است که قاضی به مراجع دیگر نوشته است.مثلاً از کارشناس خواسته است درخصوص موضوع نظر دهد اما نظر کارشناس و تهیه نظریه مدتی طول کشیده یا پزشکی قانونی در ضرب و جرع برای اعلام نظریه قطعی زمان دیگری تعیین کرده است. درچنین مواردی،او تا زمان دریافت نظریه نمی‌تواند رأی بدهد.
• ۳۲- به خاطر داشته باشید شهادت بستگانتان به عنوان شاهد و دلیل اثبات ادعا،چندان نمی‌تواند معتبر باشد مگر در مواردی که قاضی شنیدن اظهارات آنها را لازم بداند. بنابراین از به همراه بردن بستگان خود به مراجع قضایی بدون درخواست قاضی، خودداری نمایید.
• ۳۳- در نظر داشته باشید که مقامات قضایی دادسرا عبارتنداز: دادستان،معاون دادستان،بازپرس و دادیار و مقامات قضایی دادگاه هم عبارتنداز: رییس دادگاه،دادرس دادگاه،مستشار یا مشاور دادگاه. بنابراین اگر عنوان دقیق مقام قضایی را نمی‌دانید، او را «جناب قاضی» خطاب کنید.
• ۳۴- چنانچه خواستید علیه شخصی شکایت کنید، می‌بایست دلیل و مدرکی دال بر صحت ادعای شما وجود داشته باشد در غیراینصورت قاضی نمی‌تواند از حق و ادعایی که دلیل و مدرک ندارد، حمایت کند.
• ۳۵- این تصور پیش نیاید که مختومه شدن یک پرونده دلیلی برای اتمام امور مربوط به آن پرونده است.بعنوان مثال در شکایت علیه دیگری مبنی بر ندادن بدهی، قاضی دادسرا پرونده را مختومه خواهد کرد،اما این کار موجب فسخ مطالبه طرف دعوا نخواهد شد بلکه برای پرداخت بدهی به طرف طلبکار،می‌باید تشریفات دیگری رعایت شود و می‌باید به قاضی دیگری که مسوُل این کار است مراجعه شود.
• ۳۶- حضور سر وقت در دادگاه را بسیار مهم بشمارید زیرا اگر مدتی بعد از موعد مقرر به دادگاه مراجعه کنید، ممکن است زمان رسیدگی به پرونده دیگری افراد رسیده باشد و تبعاً قاضی نخواهد توانست نوبت آن پرونده را به پرونده شما اختصاص دهد.
• ۳۷- ممکن است قاضی به بعضی از پرونده‌ها وقت خارج از نوبت بدهد.اگر می‌خواهید بدانید که آیا پرونده شما هم می‌تواند از جمله چنین پرونده‌هایی باشد، با وکیل یا مشاور حقوقی خود مشورت نمایید یا‌اینکه منتظر مطالب ما در شماره‌های بعدی باشید.