الف – درخواست طلاق از سوی زوج
وفق قانون مدنی ماده ۱۱۳۲: مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید .
در قبل از سال ۱۳۷۲ هرگاه زوج مایل بود که همسرش را طلاق دهد به دفاتر ثبت طلاق مراجعه و با حاضر کردن دو شهود مرد عادل و بالغ و پرداخت کلیه حقوحقوق مالی زن و جاری شدن صیغه طلاق همسر خود را طلاق میداد؛ اما به علت اینکه بسیاری از این طلاقها در شرایط احساس عصبانت مرد ایجاد میشد و پس از مدتی با پشیمانی، منجر به رجوع مرد به زن میشد و متعاقب آن سبب تبعات بینظمی و مزاحمت برای دفاتر میگشت، قانونگذار تصمیم گرفت که با مصوب این ماده در قانون مدنی، مرد را هم ملزم نماید که از طریق دادگاه اقدام به درخواست طلاق همسرش نماید زیرا با توجه در نوبت قرارگرفته پرونده و تشریفات داوری و آوردن شهود و طی این مدت چنانچه مرد در شرایط احساسی تصمیم به طلاق گرفته در این مدت، بسیاری از مردان در نیمهراه اقدامات خود نسبت به طلاق همسرش، منصرف میشوند و پیشبینی قانونگذار، به تجربه عیناٌ واقعشده است ولی صورت دیگر این امر، در صورت مصمم بودن مرد به طلاق همسرش نیز عیان است که در این صورت پس از صدور حکم طلاق هنگام اجرای صیغه طلاق مرد ملزم است که تمامی حقوحقوق زن را پرداخت نماید در غیر این صورت صیغه طلاق بدون رضایت همسرش یعنی بدون گذشت زن از کلیه امور مالیش، صیغه طلاق جاری نمیشود به عبارت بهتر در هنگام جاری شدن صیغه طلاق مرد حتماً بایستی حقوق مالی زن را پرداخت نماید.
ب – درخواست طلاق از سوی زن (زوجه)
بهطورکلی زن نمیتواند درخواست طلاق نماید. مگر در صورت عیوب مرد که در این صورت با اثبات این عیوب مانند جنون مرد و ……. چند مورد دیگر که قانون مدنی در ماده ۱۱۲۱ به آن اشارهکرده است که در این صورت زوجه میتواند از دادگاه درخواست فسخ نکاح نماید، نه درخواست طلاق.
اما قانونگذار در سال ۱۳۸۶ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در مجلس احیاء کرد زیرا در این ماده چنین تصریحشده بود که: (درصورتیکه دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی میتواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق نماید و درصورتیکه اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود) و تا این زمان معنی عسر و حرج تشریح نشده بود و بالاخره عسر و حرج در تبصره این ماده قانون مدنی، بدین گونه تصریح شد:
عسر و حرج موضوع ماده عبارت از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب میگردد:
۱ – ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متولی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
۲ – اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
۳ – محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
۴ – ضرب و شتم یا هرگونه سو رفتار مستمر زوج که عرفاٌ با توجه به وضعیت زوجه قابلتحمل نباشد.
۵ – ابتلا زوج به بیماری صعبالعلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعبالعلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.
موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.
شایانذکر است که تمامی موارد مذکور بایستی در دادگاه ثابت شود؛ و در صورت این امر محکمه حکم طلاق صادر مینماید که در این صورت زوجه مستحق دریافت مهریه از زوج میباشد.
درصورتیکه زوج بدون هیچ دلیل موجهی تصمیم به طلاق بگیرد چه حقوقی برای زوجه متصور خواهد بود؟
مهریه، نفقه و اجرتالمثل ایام زناشویی باید پرداخت شود.
مبلغی بهعنوان نحله (اگر دادگاه صلاح بداند) و درصورتیکه میزان مهریه کم باشد به زوجه پرداخت میشود.
نصف اموالی که زوج بعد از ازدواج به دست آورده به زوجه داده میشود.
حال اگر زوج دلیل موجهی برای طلاق داشته باشد آیا در این حالت نیز حقوق زن پابرجا خواهد بود؟
نفقه، مهریه و اجرتالمثل باید پرداخت شود و وجود دلیل موجه این سه حق مالی را از زن سلب نخواهد کرد. منظور از اجرتالمثل مبلغی است که کارشناس آن را با توجه به مدت ازدواج و وضعیت زن و مرد محاسبه خواهد کرد .
اگر طلاق از طرف مرد توسط وکیل انجام شود چه مزایایی دارد؟
مدت زمان آن حدوداً ۵ ماه خواهد بود.
نیازی به حضور مرد در دادگاه نمیباشد.
در جلسه داوری نیازی به حضور مرد نخواهد بود.
نحوه پرداخت حقوق زن را میتواند به وکیل واگذار کند.
اجرای صیغه طلاق هم بدون حضور مرد و توسط وکیل میباشد.
چنانچه طلاق از طرف مرد باشد باید تکلیف موارد زیر را مشخص نماید:
تعیین و تکلیف مهریه در طلاق از طرف مرد
مهریه به مالی گفته میشود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح به زوجه خود میپردازد یا مکلف به پرداخت میشود.
درصورتیکه مهریه عندالمطالبه باشد تحت هر شرایطی باید به زن پرداخت شود و درصورتیکه مهریه عندالاستطاعه باشد زن باید توانایی مالی را ثابت کند و یا اموال ایشان را بعد از معرفی توقیف کند.
درصورتیکه طلاق از طرف مرد باشد میتواند دادخواست اعسار داده تا در صورت پذیرش مهریه به صورت اقساط به زن پرداخت شود و دادخواست طلاق از طرف مرد با دادخواست اعسار منافاتی با هم ندارند.
اگر شوهر با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را با وجود تمکین همسرش به وی ندهد، و یا از پرداخت نفقه سایر اشخاص واجب النفقه خودداری نماید مجازاتش چیست ؟
مجازاتش برابر قانون از ۳ ماه و ۱ روز تا ۵ ماه حبس است.
اگر طلاق از طرف زن توسط وکیل انجام شود چه مزایایی دارد؟
در صورت داشتن شروط ۱۲ گانه حدوداً ۵ ماه زمان میبرد.
نیازی به حضور زن در دادگاه نمیباشد.
نیازی به حضور زن در جلسات داوری نمیباشد.
تمامی حق و حقوق زوجه مانند مهریه و نفقه را وکیل میتواند بگیرد.
اجرای صیغه طلاق بدون حضور زن میباشد.
در صورتیکه زن یکی از شروط ۱۲ گانه در عقد را داشته باشد میتواند تمامی حقوق خود را مطالبه کند. یعنی میتواند مهریه و نفقه و اجرت المثل را به طور کامل مطالبه نماید و در صورتیکه وکیل داشته باشد دیگر نیازی به حضور زن در هیچ یک از مراحل نخواهد بود.
به طور مختصر شروط ۱۲ گانه ضمن عقد ازدواج را بیان میکنیم:
زن در صورتیکه وکالت در طلاق داشته باشد برای اجرای آن حتماً باید برای مرد وکیل بگیرد و برای خودش هم اگر وکیل بگیرد دیگر نیازی به حضورش نمیباشد.
آیا زن صرفا به دلیل نداشتن تفاهم میتواند از مرد طلاق بگیرد؟
خیر نداشتن تفاهم دلیلی برای طلاق از طرف زن نخواهد بود.
در صورتیکه زن رابطه نامشروع انجام داده باشد مهریه به او تعلق میگیرد؟
بله تحت هر شرایطی مهریه به ایشان تعلق میگیرد.
زن چگونه میتواند از مرد طلاق بگیرد؟
زن برای طلاق یا باید وکالت در طلاق داشته باشد و یا یکی از شروط ۱۲ گانه ضمن عقد را داشته باشد.
در صوریتکه مرد نفقه به همسرش پرداخت نکند زن حق طلاق خواهد داشت؟
بله در صورتیکه بیش از شش ماه نفقه پرداخت نشود زن حق طلاق دارد.
زن بعد از طلاق میتواند نصف اموال مرد را بگیرد؟
خیر شرط تنصیف دارایی فقط در طلاق از طرف مرد میباشد.
در صورتیکه مرد با ضرب و جرح صورت زن را کبود کند حق طلاق ایجاد میشود؟
زن میتواند با اثبات سوء رفتار مرد برای طلاق از همسرش اقدام کند.
در صورتیکه زن طلاق بگیرد مهریه را هم میتواند مطالبه کند؟
در صورتیکه زن حق طلاق داشته باشد میتواند مهریه را هم مطالبه کند.
آیا زن میتواند ضمن طلاق جهیزیه خود را هم مسترد کند؟
بله ضمن استناد به سیاهه جهیزیه میتواند جهیزیه خود را مسترد کند.
۱ – مدارک شناسایی از قبیل اصل شناسنامه و کارت ملی مرد .
۲ – اصل سند ازدواج .
۱ – مدارک شناسایی از قبیل اصل شناسنامه و کارت ملی زن .
۲ – اصل سند ازدواج .